Integrale Infrastructuurverkenning II3050 geeft in beeld wat nodig is voor klimaatneutraal energiesysteem
In 2050 wil Nederland klimaatneutraal zijn. De Nederlandse netbeheerders willen weten hoe de energietransitie richting 2050 kan ontwikkelen. De vandaag gepubliceerde herziene versie van de Integrale Infrastructuurverkenning II3050 geeft op basis van vier scenario’s inzicht in de impact op infrastructuur, ruimte, kosten, uitvoering en grondstoffen.
Om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken moet het energiesysteem in Nederland op een andere manier ingericht worden. De vraag naar energie verandert en neemt toe. Deze ‘herinrichting’ is de grootste verbouwing van Nederland en de gezamenlijke netbeheerders werken hard om de energie-infrastructuur hierop aan te passen en uit te breiden. Zo investeren de netbeheerders dit jaar gezamenlijk 5 miljard euro en vanaf 2025 jaarlijks 8 miljard euro in de energienetten. Beperkende factoren zijn de hoeveelheid beschikbare materialen en het tekort aan technische vakkrachten.
Een klimaatneutraal Nederland in 2050 kan gerealiseerd worden volgens elk van de vier scenario’s die II3050editie 2 beschrijft. Deze nieuwste editie van de verkenning geeft een actueel beeld van de ontwikkelingen die daarvoor nodig zijn, met focus op de energie-infrastructuur. In het rapport ligt de nadruk op de vier klimaatneutrale energiesystemen, hun infrastructuurbehoefte en de ontwikkelpaden van deze infrastructuur.
De belangrijkste conclusies uit de toekomstverkenning II3050 zijn:
Er is snel, voldoende ruimte nodig voor de nieuwe energie-infrastructuur
Tot en met 2050 moeten netbeheerders alleen al 50.000 nieuwe wijkstations plaatsen en 100.000 km aan ondergrondse kabels leggen. Dat staat gelijk aan de ruimte van 100.000 parkeerplaatsen en elke maand een afstand van Groningen tot aan Maastricht aan ondergrondse kabels leggen. Om het energiesysteem in balans te houden is de grootte van de stad Haarlem nodig aan batterijen. Hiervoor is ruimte binnen en buiten de bebouwde kom nodig en moeten de benodigde vergunningen geregeld zijn. Om nu én in de toekomst iedereen van energie te kunnen voorzien, zijn deze locaties hard nodig.
Concrete plannen van gemeenten en provinciën helpen de versnelling
Bouwprojecten van netbeheerders hebben doorlooptijden die al snel oplopen tot tien jaar. Dat betekent dat zij nu al werken aan het systeem van 2050. Het is van groot belang dat (mede)overheden concrete plannen maken over welke energiedrager op welke locatie komt en hoe netbeheerders nieuwe duurzame opwek zo kunnen aansluiten op het net dat dit bijdraagt aan het in balans houden van het systeem en niet juist een negatief effect heeft.
Maak investeringen die het systeem in balans brengen rendabel
Om in de toekomst vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, is het nodig meer (regelbare) productie en flexibiliteit in het energiesysteem beschikbaar te krijgen. Momenteel is de markt voor het investeren in bijvoorbeeld grootschalige batterijen en elektrolysers niet interessant genoeg. Door bijvoorbeeld subsidies of andere prikkels aan te bieden krijgt deze markt een impuls en kan het energiesysteem sneller en duurzaam in balans worden gebracht.
Tempo van uitvoering moet omhoog
Hans-Peter Oskam, directeur beleid en energietransitie Netbeheer Nederland: “De belangrijkste conclusie uit de toekomstverkenning II3050 is dat er nog ontzettend veel moet gebeuren om de klimaatambities in 2050 te kunnen halen. Dat betekent dat we met zijn allen de schouders eronder moeten zetten en harde keuzes durven te maken. Daarvoor kijken we nadrukkelijk naar onze samenwerking met medeoverheden zoals gemeenten en provinciën. We vragen hen om concrete locaties aan te wijzen waar wij kunnen bouwen.
De verkenning laat ook zien dat het tempo van de uitvoering verder omhoog moet. We investeren veel en werken hard aan ons netwerk. Echter, dat is nog niet genoeg. De vraag naar energie groeit nog steeds sneller dan dat wij kunnen bijbouwen. Slim bouwen, opschalen van productie en ook slimmer benutten van álle capaciteit zijn daarom geen luxe maar een noodzaak.
Tot slot toont de verkenning aan dat we ons gedrag moeten aanpassen aan het nieuwe energiesysteem, dat veel grilliger is dan we tot nu toe gewend zijn. Er is nog een flinke impuls nodig om op tijd de beschikking te hebben over voldoende flex-oplossingen, zoals batterijen en electrolysers en er is tijd nodig om nieuw gedrag aan te leren. Flex moet het nieuwe normaal worden, maar daar zijn we nu nog niet.”
Deze infrastructuurverkenning dient als input voor de netbeheerders om de langetermijnimpact van verschillende ontwikkelingen op de energie-infrastructuur te analyseren en relevante factoren gedurende de transitie richting een klimaatneutraal energiesysteem vroegtijdig te identificeren. Hiermee kan II3050-editie 2 ook als leidraad dienen voor verschillende stakeholders zoals marktpartijen, en leiden tot meer inzicht bij beleidsvorming van overheden.
Deelresultaten van deze studie zijn al gebruikt als inbreng voor het Nationaal Programma Energiesysteem en andere nationale programma’s, zoals Programma Energie Hoofdstructuur (PEH) en programma Verbindingen Aanlanding Wind Op Zee (VAWOZ), die vanuit het ministerie van EZK verdere richting geven aan dit beleid. Bron: Netbeheer Nederland
Klik hier voor het eindrapport toekomstverkenning II3050
Klik hier voor de bijlagen van het eindrapport
Category: Netaansluiting, Windenergie
