Waterschappen wekken meer energie op maar energieneutraliteit wordt later bereikt dan verwacht
De Nederlandse waterschappen wekken meer energie op maar gebruiken ook meer energie. De waterschappen houden vast aan de ambitie om energieneutraal te worden maar deze wordt door verschillende ontwikkelingen wel later bereikt dan verwacht. Dat blijkt uit de ‘Klimaatmonitor Waterschappen’, die vandaag verschijnt.
Het rapport, opgesteld door Arcadis, geeft inzicht in de voortgang van de ambities van de waterschappen op het gebied van energie, klimaat en duurzaamheid. De waterschappen boeken vooruitgang in hun duurzame energieproductie, reductie van C02 en verduurzaming. Wel steeg het eigen energieverbruik. Onder meer door netcongestie wordt de ambitie om energieneutraal te worden wel later bereikt dan verwacht.
Duurzame energie opwek
De waterschappen lieten in 2023 een stijging in de eigen opwekking van duurzame energie zien met 343 TJ (8,2%) tot 4.505 TJ. Hiermee komt het percentage zelf opgewekte duurzame energie in 2023 uit op 62,3%. De grootste bron in de duurzame energieopwekking is de productie van biogas door slibvergisting op de rioolwaterzuiveringsinstallaties (66%), maar het aandeel zonnestroom (14%) en windenergie (12%) stijgt.
Ten opzichte van vorig jaar is de hoeveelheid energie die is opgewekt met windturbines flink toegenomen. Deze hoeveelheid was in 2022 nog 330 TJp (63 miljoen kWh) en is in 2023 gestegen tot 550 TJ (105 miljoen kWh). Zo zijn in Duiven, op de grootste rioolwaterzuivering gelegen op het bedrijventerrein InnoFase, in september 2023 twee windturbines gebouwd. De opwekking van duurzame energie door het beschikbaar stellen van assets aan derden was in 2022 gelijk aan 11,3% (819 TJp) van het energieverbruik van alle waterschappen.
In de Klimaatmonitor staan kaarten, die laten zien waar waterschappen in Nederland al aquathermie- en zon-op-waterprojecten hebben gerealiseerd. En waar elektriciteit wordt opgewekt en teruggeleverd.
Emissies en energieverbruik
Het totale energieverbruik steeg in 2023 met bijna 8%. Erik den Hertog, bestuurslid Unie van Waterschappen: “We wekken als waterschappen steeds meer eigen duurzame energie op, waaronder biogas op de rioolwaterzuiveringen. Maar we hebben ook meer energie nodig, in 2023 bijvoorbeeld voor het wegpompen van water bij de periodes van extreme regenval.”
Ingekochte elektriciteit
De inkoop van elektriciteit is in 2023 met 15% toegenomen ten opzichte van 2022. Als gevolg van de grote hoeveelheden neerslag in het jaar 2023, lag het energieverbruik voor de riool- en oppervlaktewatergemalen een stuk hoger, wat resulteerde in een extra elektriciteitsverbruik van 78 miljoen kWh. Dit is gelijk aan 6% van het energieverbruik van de waterschappen. Van de 21 waterschappen geven er zestien aan dat zij, wanneer hun huidige contract afloopt, (weer) groene stroom uit Nederland willen gaan inkopen. Daarvan geven twaalf waterschappen aan dat zij van plan zijn om groene stroom (wind en/of zon) in te kopen dat op land is opgewekt, en vier waterschappen geven aan dat zij van plan zijn om groene stroom (wind en/of zon) in te kopen dat op zee is opgewekt.
De waterschappen hebben CO2-emissies verlaagd, zowel voor scope 1 (eigen activiteiten) als scope 2 (indirecte emissies voor energie die is ingekocht). De totale CO2-uitstoot verminderde met ruim 14% tot 684 kton. Hiermee zijn de waterschappen op weg naar klimaatneutraliteit. Scope 2-emissies daalden met 56%, met name doordat waterschappen meer Nederlandse groen stroom zijn gaan inkopen in plaats van Europese groene stroom. Waterschappen zetten ook steeds meer in op het verminderen van broeikasgassen zoals lachgas en methaan.
Duurzaam opdrachtgeverschap en circulariteit
De waterschappen verbeteren hun inzicht in de milieu-impact van ingekochte grondstoffen. Driekwart van de waterschappen heeft een nulmeting uitgevoerd om inzicht te krijgen in hun materiaalgebruik en een kwart monitort op circulariteit. De CO2-Prestatieladder is een belangrijke tool geworden om duurzaamheid te structureren, met 12 gecertificeerde waterschappen en nog vijf in de planning. Er zijn verdere stappen gezet in CO2-beprijzing, met elf waterschappen die dit intern toepassen en twee die het gebruiken in aanbestedingen. Er is steeds meer aandacht voor biodiversiteit; zes waterschappen nemen biodiversiteit en natuur inclusief bouwen structureel mee in bouwprojecten.
Vertraging in behalen ambitie voor klimaatneutraliteit
Er zijn steeds meer ontwikkelingen die de realisatie van klimaatambities beïnvloeden. Denk aan netcongestie waardoor er geen voldoende elektriciteitsaansluitingenzijn te krijgen voor de teruglevering van duurzaam opgewekte energie uit zon- en windprojecten, striktere waterkwaliteitseisen, stijgende kosten en politieke discussies in de regio over bijvoorbeeld locaties voor zon- en windenergieprojecten.
Den Hertog: “Nieuwe energieprojecten lopen daardoor vertraging op. Waterschappen gaan het doel van energieneutraliteit sowieso halen, maar waarschijnlijk wel iets later dan de huidige ambitie van 2025.”
De uiteindelijke ambitie van de waterschappen is om in 2035 klimaatneutraal te zijn. Ook willen de waterschappen in 2050 volledig circulair zijn, met als tussenstap een vermindering van 50% in het gebruik van primaire grondstoffen in 2030. Lees hier het volledige rapport. Bron: Unie van Waterschappen Statistieken: Klimaatmonitor Waterschappen
Category: Windenergie
