Nationaal Energietraineeship bereidt jonge talenten voor op de complexiteit van de energietransitie
Vroeger was de energiesector heel overzichtelijk het domein van de energieproducenten en netbeheerders. Het energiesysteem van de toekomst raakt echter ook de mobiliteit, gebouwde omgeving, landbouw en de industrie. Hoe bereid je jonge talenten voor op dit complexe speelveld?
Windenergie-nieuws ging in gesprek met Jacob Froling, die in 2019 het Nationaal Energietraineeship oprichtte.
Van waaruit is de behoefte ontstaan voor het programma?
“Zowel het klimaat- als het energietransitie-vraagstuk is zo ongelooflijk complex dat je het niet met één organisatie kan oplossen. Niet alleen omdat er meer mensen en belangen spelen maar ook omdat het niet alleen een technisch maar ook financieel, planologisch, juridisch en sociaal vraagstuk is. Daarnaast gaat het niet alleen over klimaat en energie maar ook over o.a. grondstoffen en biodiversiteit. Er zijn maar weinig mensen die de volle breedte en de complexiteit van de energietransitie overzien. Dit complexe vraagstuk heeft een integrale aanpak nodig. Met ons programma proberen we hieraan bij te dragen.”
Hoe doen jullie dat precies?
“Wij koppelen jonge talenten aan een organisatie. Hier gaan zij vier dagen in de week werken en de functie skills verdiepen, om zo een professional te worden in hun vak. Gedurende twee jaar komen zij daarnaast één dag per week, op de vrijdag, samen. Op die dag vindt verbreding plaats en ontstaat een netwerk. Dit doen wij door op die dagen een excursie, gastlezing, training, coaching sessie of een ander evenement te organiseren. De ene keer gaat het over het leren van competenties en de andere keer over inzicht krijgen in een vraagstuk.
Wat ons programma daarbij uniek maakt is dat de trainees op die vrijdagen niet collega’s maar andere getalenteerde trainees ontmoeten; die een andere studie hebben gevolgd en bij een andere organisatie werken maar wel aan hetzelfde vraagstuk. Als onderdeel van dit programma krijgen zij op die vrijdag ook de mogelijkheid om aan projecten samen te werken. In die twee jaar werken ze in totaal aan vier verschillende projecten. Eén keer zijn ze zelf bij hun eigen organisatie projectleider van een team dat bestaat uit drie mede-trainees en drie keer gaan ze een project doen bij een organisatie van een mede-trainee. Ze leren zo niet alleen multidisciplinair samenwerken maar ze kijken ook drie keer dertien vrijdagen bij een andere organisatie binnen.”
Wat is de toegevoegde waarde van het ‘binnenkijken bij andere organisaties’?
“Je maakt kennis met andere organisaties, je verdiept je in hun uitdagingen en leert begrijpen welke rol zij spelen in de energietransitie. Daarnaast leren de trainees van elkaar. Een planoloog leert van een ingenieur, die leert weer van een procestechnoloog en die weer van een beleidsmaker. Dat is precies wat we moeten doen. Stel een trainee werkt bij de gemeente aan de regionale energie strategieën. De trainee kijkt door deze projecten ook binnen bij een netbeheerder of een ontwikkelaar. Als beleidsmaker snap je daardoor hoe zij in de wedstrijd zitten. Je snapt beter tegen welke uitdagingen andere partijen in het speelveld aanlopen en kan daardoor beter met elkaar meedenken. Vanuit die gedachten kan je werken naar een oplossing.
Bovendien ontmoet je tijdens die twee jaar op die vrijdagen ook trainees die het Nationaal Water en Nationaal Bodem-traineeship volgen. Je pikt daar wat van mee. Dat is super relevant want die thema’s ontmoeten elkaar in dit kleine Nederland.”
Voor wie is het programma bedoeld?
“Wij richten ons met het programma op studerende of onlangs afgestudeerde, zich nog oriënterende jongeren met een universitair- of HBO-opleidingsniveau. Gemotiveerde en ambitieuze starters die een bijdrage willen leveren aan de klimaat- en energietransitie en tevens zichzelf als persoon willen ontwikkelen. We zijn op zoeken naar techneuten, bestuurskundigen, bedrijfskundigen, procestechnologen, planologen etc. Alle disciplines zijn nodig om deze transitie mogelijk te maken.
Belangrijk daarbij is om te weten dat het programma meer is dan een stage. Sterker nog, van een trainee die wij selecteren mag je meer verwachten dan een gemiddelde starter. Dat is ook logisch. Een organisatie investeert in je. Je krijgt twee jaar lang training en coaching, je krijgt een individuele coach die een persoonlijk ontwikkelingsplan met je opstelt.”
Richten jullie met een reden niet op MBO-ers?
“Dit is niet een bewuste keuze. Een programma voor jonge talenten met MBO-opleiding zou er echter inhoudelijk anders uitzien. Hier zijn andere goede partijen mee bezig. Zij hebben nauwe contacten met alle VMBO en MBO opleidingen, de installatiesector, eigenlijk met de hele technieksector om dit vraagstuk op te lossen. Hiervoor zijn leertrajecten opgestart. Wij onderhouden contact met hen.”
Hoe verloopt het selectieproces?
“De vraag naar mensen is op dit moment enorm groot. Soms zie je dan dat organisaties via een speeddate in een half uur iemand een baan aanbieden. Dan loop je naar mijn gevoel risico op een mismatch. Wij hebben een uitgebreide en best intensieve selectieperiode. Wij gaan daarbij niet uit van een vacature. We gaan uit van de trainee die zich bij ons meldt. Deze ondergaat minimaal twee gesprekken en een test: wat is zijn of haar kennis, interesse en wat voor een persoon is hij of zij. Die drie onderdelen leggen we op elkaar en daar komt dan een bepaald profiel bij naar voren, welke vervolgens weer past bij een bepaalde functie. We proberen de functie zo goed mogelijk te koppelen aan de persoon. Dan is de kans dat een match goed is zo groot mogelijk.
Je moet uiteindelijk passen bij het vraagstuk dat een klant bij ons voorlegt. Sommige organisaties hebben daarbij specifieke eisen waaraan een jong talent moet voldoen. We selecteren drie of vier mensen die we vervolgens voorstellen aan het bedrijf. Soms komt daar ook een meeloopdag bij. Zodat een trainee ook kan zien waar hij of zij komt te werken, hoe een werkdag eruit ziet en met welke klanten de organisatie werkt. Pas als er een match is van beide kanten zijn we tevreden.”
Wat is het voordeel voor een organisatie die meedoet?
“Niet alleen krijg je als organisatie gedreven toptalenten met een netwerk, deelname aan het programma maakt je ook een interessante werkgever. Je laat zien dat je investeert in de trainees, ze een kans geeft zich te ontwikkelen.
Bovenal zorgen de vrijdag-activiteiten ervoor dat je een werknemer krijgt die het energietransitie-vraagstuk vanuit een breder perspectief kan bekijken, met begrip voor de taal, positie, verantwoordelijkheden van de overige spelers in de energietransitie. Je krijgt daarmee een completere en betere werknemer. Dat is het rendement van een traineeship.”
Hoe interessant is het programma voor de windenergiesector?
“Onze trainees maken beleid bij de verschillende overheden, verduurzamen de gebouwde omgeving, ontwikkelen de mobiliteit van de toekomst, dragen bij aan een duurzaam energiesysteem en decarboniseren en elektrificeren de industrie. Zo werken trainees o.a. bij j verschillenden overheden, Netbeheer Nederland, Shell, DNV, Stedin, RVO, Heijmans en meerdere adviesbureaus. Windenergie is ongelooflijk interessant en is de motor van de elektrificatie van Nederland. Juist bij wind gaat het niet alleen om techniek – technologisch is bijna alles mogelijk. De windsector heeft als geen ander te maken met het complexe speelveld van stakeholders in het ruimtelijke domein. Als een trainee bij een windontwikkelaar werkt snapt deze aan het eind van de traineeship hoe een netbeheerder denkt, hoe beleid wordt gemaakt en hoe een aannemer in de wedstrijd zit. Oftewel, je leert de breedte van het speelveld kennen.
Maar je krijgt ook te maken met draagvlak; wanneer willen mensen participeren en wat zijn de belangrijkste bezwaren tegen de komst van windturbines. Je kan een technisch topexpert zijn maar als je jezelf niet hebt ontwikkeld in het communiceren en samenwerken met anderen ga je daar in je werk tegen aanlopen. Daar heb je de juiste soft skills nodig. Daar draagt ons programma aan bij. Ongeveer de helft van het programma is gericht op de ontwikkeling van die soft skills.”
Wat gebeurt er na die twee jaar?
“Je hoopt dat die jongeren goed op hun plek zitten, zich goed ontwikkelen en dan aan het eind van het traject wellicht nog eens terugkomen als gastspreker of als opdrachtgever van een project. We ontwikkelen ook een alumni programma zodat alle oud trainees hun netwerk in standhouden. We hebben daarnaast een app groep met alle trainees en oud trainees waarin interessante, leuke artikelen en podcasts worden gedeeld maar trainees ook vragen in de groep kunnen gooien.
Uiteindelijk is het wel de bedoeling dat de jongeren na die twee jaar het netwerk zelf in standhouden. Samen worden zij de leiders van de toekomst die ervoor gaan zorgen dat we met elkaar de stappen zetten naar het jaar 2050 waarin we energieneutraal moeten zijn.”
Voor wie: HBO & Universitair opgeleiden
Niveau: Afstuderend of starter
Duur: 2 jaar. Starten om het half jaar: in april en oktober
Meer weten over het Nationaal Energietraineeship? Bezoek de website
Category: Longreads, Windenergie
